صفحه 248 قرآن کریم - تفسیر آیه 99 سوره یوسف

*امنیتِ حکومت الهی*

 سوره_یوسف_آیه_۹۹

 فَلَمَّا دَخَلُوا عَلَىٰ یُوسُفَ آوَىٰ إِلَیْهِ أَبَوَیْهِ وَقَالَ ادْخُلُوا مِصْرَ إِن شَاءَ اللَّهُ آمِنِینَ

 ﭘﺲ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻳﻮﺳﻒ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻧﺪ، ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﺵ ﺭﺍ ﻛﻨﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺟﺎﻱ ﺩﺍﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﺪﺍ [ﺁﺳﻮﺩﻩ ﺧﺎﻃﺮ ﻭ] ﺩﺭ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺼﺮ ﺷﻮﻳﺪ.

 تفسیر_و_توضیح

 ایجاد امنیت از مهمترین کارکردهای  حکومت اولیاء الله است.

 در روزگاری که یوسف عزیز مصر بود, توانست امنیت را بر مصر حاکم سازد. به همین دلیل هنگام ورود پدر و برادرانش گفت: 

 ادْخُلُوا مِصْرَ إِن شَاءَ اللَّهُ آمِنِینَ

 ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﺪﺍ [ﺁﺳﻮﺩﻩ ﺧﺎﻃﺮ ﻭ] ﺩﺭ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺼﺮ ﺷﻮﻳﺪ.

 تفسیرنور ج۶ ص۱۰۰

صفحه 247 قرآن کریم - تفسیر آیه 99 سوره یوسف

 *امنیتِ حکومت الهی*

 سوره_یوسف_آیه_۹۹

 فَلَمَّا دَخَلُوا عَلَىٰ یُوسُفَ آوَىٰ إِلَیْهِ أَبَوَیْهِ وَقَالَ ادْخُلُوا مِصْرَ إِن شَاءَ اللَّهُ آمِنِینَ

 ﭘﺲ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻳﻮﺳﻒ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻧﺪ، ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﺵ ﺭﺍ ﻛﻨﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺟﺎﻱ ﺩﺍﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﺪﺍ [ﺁﺳﻮﺩﻩ ﺧﺎﻃﺮ ﻭ] ﺩﺭ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺼﺮ ﺷﻮﻳﺪ.

 تفسیر_و_توضیح

 ایجاد امنیت از مهمترین کارکردهای  حکومت اولیاء الله است.

 در روزگاری که یوسف عزیز مصر بود, توانست امنیت را بر مصر حاکم سازد. به همین دلیل هنگام ورود پدر و برادرانش گفت: 

 ادْخُلُوا مِصْرَ إِن شَاءَ اللَّهُ آمِنِینَ

 ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﺪﺍ [ﺁﺳﻮﺩﻩ ﺧﺎﻃﺮ ﻭ] ﺩﺭ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺼﺮ ﺷﻮﻳﺪ.

 تفسیرنور ج۶ ص۱۰۰

صفحه 246 قرآن کریم - تفسیر آیه 87 سوره یوسف

*آتش, خاموش!*

 سوره_یوسف_آیه_۸۷

 یَا بَنِیَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِن یُوسُفَ وَأَخِیهِ وَلَا تَیْأَسُوا مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا یَیْأَسُ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ

 ﺍﻱ ﭘﺴﺮﺍﻧﻢ! ﺑﺮﻭﻳﺪ ﺁﻥ ﮔﺎﻩ ﺍﺯ ﻳﻮﺳﻒ ﻭ ﺑﺮﺍﺩﺭﺵ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍ ﻣﺄﻳﻮﺱ ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ; ﺯﻳﺮﺍ ﺟﺰ ﻣﺮﺩم ﻛﺎﻓﺮ ﺍﺯ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍ ﻣﺄﻳﻮﺱ ﻧﻤﻰﺷﻮﻧﺪ.

 

تفسیر_و_توضیح

 آن چه در قاموس اولیاء الله نمی گنجد, یاس است, چرا که:

 إِنَّهُ لَا یَیْأَسُ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ

 تنها کافران از رحمت اله ناامید می شوند.

 بدین دلیل بود که در #ابراهیم_بت_شکن حتی در هنگام پرتاب شدن به درون کوه آتش, از دستگیری پروردگارش مایوس نشد.

 خداوند متعال نیز به آتش خطاب کرد:

 یَا نَارُ کُونِی بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَىٰ إِبْرَاهِیمَ

 ﺍﻱ ﺁﺗﺶ! ﺑﺮ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺳﺮﺩ ﻭ ﺑﻲﺁﺳﻴﺐ ﺑﺎﺵ!

صفحه 245 قرآن کریم - تفسیر آیه 86 سوره یوسف

*ملجا دلتنگی ها*

 سوره_یوسف_آیه_۸۶

 قَالَ إِنَّمَا أَشْکُو بَثِّی وَحُزْنِی إِلَى اللَّهِ وَأَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ

 ﮔﻔﺖ: ﺷﻜﻮﻩ ﺍﻧﺪﻭﻩ ﺷﺪﻳﺪ ﻭ ﻏﻢ ﻭ ﻏﺼﻪ ﺍم ﺭﺍ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻣﻰﺑﺮم ﻭ ﺍﺯ جانب ﺧﺪﺍ, ﻣﻰﺩﺍﻧﻢ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻰﺩﺍﻧﻴﺪ.

 تفسیر_و_توضیح

 اولیاء الهی در اوج غم و ناراحتی, درد دلهایشان را به پیشگاه رَبِّ جلیل می برند و درد دلهایشان را در محضر او بازگو می کنند:

 یعقوب(ع) پس از سالها تحمل فراق یوسف(ع) فرمود:

 إِنَّمَا أَشْکُو بَثِّی وَحُزْنِی إِلَى اللَّه...

ﺷﻜﻮﻩ ﺍﻧﺪﻭﻩ ﺷﺪﻳﺪ ﻭ ﻏﻢ ﻭ ﻏﺼﻪ ﺍم ﺭﺍ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻣﻰﺑﺮم.

 امام خمینی (ره) پس از قتل عام حجاج ایرانی و غیر ایرانی به دست عوامل استکبار در سال ۶۶, دست به پیشگاه خداوند متعال داراز کرد و لب به شکوا گشود:

 خداوندا، تو می‌دانی که استکبار و امریکای جهانخوار گلهای باغ رسالت تو را پرپر نمودند.

 خداوندا، در جهان ظلم و ستم و بیداد، همه تکیه گاه ما تویی، و ما تنهای تنهاییم و غیر از تو کسی را نمی‌شناسیم و غیر از تو نخواسته‌ایم که کسی را بشناسیم. ما را یاری کن، که تو بهترین یاری کنندگانی.

 صحیفه امام ج۲۱ ص۹۵

صفحه 244 قرآن کریم - تفسیر آیه 73 سوره یوسف

 سوره_یوسف_آیه_۷۳

 قَالُوا تَاللَّهِ لَقَدْ عَلِمْتُم مَّا جِئْنَا لِنُفْسِدَ فِی الْأَرْضِ وَمَا کُنَّا سَارِقِینَ

 ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺩﺍﻧﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺍﻳﻢ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻓﺴﺎﺩ ﻛﻨﻴﻢ، ﻭ ﻫﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﺩﺯﺩ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﻳﻢ.

 تفسیر_و_توضیح

 دزدی یکی از مصادیق فساد فی الارض است. 

 چرا که وقتی برادران یوسف متهم به دزدی شدند, گفتند خودتان می دانید که ما برای فساد فی الارض نیامده ایم:

 قَالُوا تَاللَّهِ لَقَدْ عَلِمْتُم مَّا جِئْنَا لِنُفْسِدَ فِی الْأَرْض

 امروزه بزرگترین دزد جهان و بارز ترین مصداق "مفسد فی الارض" حکومت جنایتکار آمریکاست. ولی بسیاری از این دزدی ها به واسطه ی حکومت های دست نشانده و وابسته ی به آنها انجام می گیرد.

 برای مثال محمدرضا پهلوی منابع ملی ایرانیان را در خدمت پیشبرد سیاستهای آمریکا در منطقه قرار داده بود و دارایی های ایران را در این راه هدر می داد.

 فرح پهلوی در کتاب خود می نویسد: "محمدرضا می گفت: من مانند یک غلام حلقه به گوش, مجری دستورات منطقه ای و فرامنطقه ای آنها بودم."(دختر یتیم,ص ۸۷۲)

تفسیر نور ج۶ ص۱۲۸

صفحه 243 قرآن کریم - تفسیر آیه 67 سوره یوسف

 *توکل همراه با انجام وظیفه*

 سوره_یوسف_آیه_۶۷

 وَقَالَ یَا بَنِیَّ لَا تَدْخُلُوا مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُوا مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍ وَمَا أُغْنِی عَنکُم مِّنَ اللَّهِ مِن شَیْءٍ إِنِ الْحُکْمُ إِلَّا لِلَّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَعَلَیْهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُتَوَکِّلُونَ

 ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺍﻱ ﭘﺴﺮﺍﻧﻢ! [ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻔﺮ] ﺍﺯ ﻳﻚ ﺩﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﻧﺸﻮﻳﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺍﺯ ﺩﺭﻫﺎﻱ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﻳﺪ، ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ [ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﺪﺑﻴﺮ] ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻧﻢ ﻫﻴﭻ ﺣﺎﺩﺛﻪﺍﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺧﺪﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﻤﺎ ﺭﻗﻢ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﻃﺮﻑ ﻛﻨﻢ، ﺣﻜﻢ ﻓﻘﻂ ﻭﻳﮋﻩ ﺧﺪﺍﺳﺖ، [ﺗﻨﻬﺎ] ﺑﺮ ﺍﻭ ﺗﻮﻛﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺍم، ﻭ [ﻫﻤﻪ] ﺗﻮﻛﻞ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﺗﻮﻛﻞ ﻛﻨﻨﺪ.

 تفسیر_و_توضیح

 برخی می پندارند که توکل بر خدا جایگزین تنبلی ها و مسئولیت گریزی هایشان است. 

 در صورتی که قرآن به ما می آموزد که باید وظایف خود را به نحو احسن انجام بدهیم و نتیجه کار را به خدا بسپاریم.

 به همین دلیل است که یعقوب (ع) ابتدا دستورات کافی را به فرزندانش می دهد سپس می فرماید: من به خدا توکل کرده ام.

 وَقَالَ یَا بَنِیَّ لَا تَدْخُلُوا مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُوا مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍ ... عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ

 ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺍﻱ ﭘﺴﺮﺍﻧﻢ! [ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻔﺮ] ﺍﺯ ﻳﻚ ﺩﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﻧﺸﻮﻳﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺍﺯ ﺩﺭﻫﺎﻱ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﻳﺪ، [ﺗﻨﻬﺎ] ﺑﺮ ﺍﻭ ﺗﻮﻛﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺍم.

صفحه 242 قرآن کریم - تفسیر آیه 55 سوره یوسف

  *یوسف, نماد یک وزیراسلامی*

 سوره_یوسف_آیه_۵۵

 قَالَ اجْعَلْنِی عَلَىٰ خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ

 ﻳﻮﺳﻒ ﮔﻔﺖ: ﻣﺮﺍ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﺰﺍﻧﻪﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻩ; ﺯﻳﺮﺍ ﻣﻦ ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ ﺩﺍﻧﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻢ.

 تفسیر_و_توضیح

 پس از اینکه یوسف(ع) از زندان آزاد شد, از پادشاه خواست که مسئولیت امور اقتصادی و کشاورزی مصر را بر عهده اش بگذارد:

 قَالَ اجْعَلْنِی عَلَىٰ خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ

 ﻳﻮﺳﻒ ﮔﻔﺖ: ﻣﺮﺍ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﺰﺍﻧﻪﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻩ; ﺯﻳﺮﺍ ﻣﻦ ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ ﺩﺍﻧﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻢ.

 ایشان در دوران تصدی این مقام, نماد یک وزیر الهی و  اسلامی بود چرا که امام رضا(ع) در مورد ایشان فرمودند: 

یوسف(ع) در هفت سال دوره ی قحطی, هزگز با شکم سیر زندگی نکرد تا مبادا گرسنگان را فراموش کند.

 تفسیرنور ج۶ ص۱۰۵

صفحه 241 قرآن کریم - تفسیر آیه 46 سوره یوسف

*صدیق*

 سوره_یوسف_آیه_۴۶

 یُوسُفُ أَیُّهَا الصِّدِّیقُ أَفْتِنَا فِی سَبْعِ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ یَأْکُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَسَبْعِ سُنبُلَاتٍ خُضْرٍ وَأُخَرَ یَابِسَاتٍ

 [ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﻧﺰﺩ ﻳﻮﺳﻒ ﺭﻓﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ:] ﺗﻮ ﺍﻱ ﻳﻮﺳﻒ! ﺍﻱ ﺭﺍﺳﺘﮕﻮﻱِ [ﺭﺍﺳﺖ ﻛﺮﺩﺍﺭ!] ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻫﻔﺖ ﮔﺎﻭ ﻓﺮﺑﻪ ﻛﻪ ﻫﻔﺖ [ﮔﺎﻭ] ﻟﺎﻏﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻰﺧﻮﺭﻧﺪ، ﻭ ﻫﻔﺖ ﺧﻮﺷﻪ ﺳﺒﺰ ﻭ [ﻫﻔﺖ ﺧﻮﺷﻪ] ﺧﺸﻚ ﺩﻳﮕﺮ، ﻧﻈﺮﺕ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻦ.

 تفسیر_و_توضیح

 صدیق کسی است که گفتار و رفتار و اعتقادش همدیگر را تصدیق می کند.

 به گفته ی قرآن کریم, یوسف (ع) یکی از صدیقین است:

 یُوسُفُ أَیُّهَا الصِّدِّیق

 به گفته ی نبی مکرم اسلام, سرسلسله ی امامت, علی (ع) از صدیقین است:

 چرا که از بن دندان معتقد به حقانیت اسلام بود و در راه تبیین  آن خطابه ها ایراد فرمود و نامه نوشت و از اوایل جوانی تا پیری, لحظه ای از  مجاهدت در راه اسلام دست نکشید.

 اشهد انک جاهدت فی الله حق جهاده

 تفسیرنور ج۶ ص۸۹

صفحه 240 قرآن کریم - تفسیر آیه 39 سوره یوسف

 *تبلیغ دین در هر فرصتی*

 سوره_یوسف_آیه_۳۹

 یَا صَاحِبَیِ السِّجْنِ أَأَرْبَابٌ مُّتَفَرِّقُونَ خَیْرٌ أَمِ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ

 ﺍﻱ ﺩﻭ ﻳﺎﺭ ﺯﻧﺪﺍﻥ! ﺁﻳﺎ ﻣﻌﺒﻮﺩﺍﻥ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻭ ﻣﺘﻔﺮﻕ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﺪﺍﻱ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻣﻘﺘﺪﺭ؟

 تفسیر_و_توضیح

 انسان متعهد باید از هر فرصتی در راه تبلیغ دین استفاده کند.

 حضرت یوسف (ع) وقتی در زندان بود, دو نفر از زندانیان از او در مورد خوابهایی که دیده بودند, سوال پرسیدند.

 یوسف (ع) فرصت را غنیمت شمرد و قبل از تعبیر رویاهایشان, آنها را توحید و دوری از شرک و کفر فرا خواند:

 یَا صَاحِبَیِ السِّجْنِ أَأَرْبَابٌ مُّتَفَرِّقُونَ خَیْرٌ أَمِ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّار

صفحه 239 قرآن کریم - تفسیر آیه 33 سوره یوسف

 *عزت در تنگناها*

 سوره_یوسف_آیه_۳۳

 قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِمَّا یَدْعُونَنِی إِلَیْهِ وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّی کَیْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَیْهِنَّ وَأَکُن مِّنَ الْجَاهِلِینَ

 ﻳﻮﺳﻒ ﮔﻔﺖ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! ﺯﻧﺪﺍﻥ ﻧﺰﺩ ﻣﻦ ﻣﺤﺒﻮﺏ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﻰ  ﺧﻮﺍﻧﻨﺪ، ﻭ ﺍﮔﺮ ﻧﻴﺮﻧﮕﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻦ ﻧﮕﺮﺩﺍﻧﻲ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﻏﺒﺖ ﻣﻰﻛﻨﻢ ﻭ ﺍﺯ ﻧﺎﺩﺍﻧﺎﻥ ﻣﻰﺷﻮم.

 تفسیر_و_توضیح

 اولیاء الله, عزتِ در تنگناها را بر ذلت در فراخی و آسایش ترجیح می دهند:

 یوسف (ع) حاضر شد به زندان برود ولی به ذلت گناه آلوده نشود:

 قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِمَّا یَدْعُونَنِی إِلَیْهِ 

 امام خمینی (ره) به تبعیت از این اصل قرآنی فرمود:

 اگر بند بند استخوان هایمان را جدا سازند؛ اگر سرمان را بالای دار برند؛ اگر زنده زنده در شعله های آتشمان بسوزانند؛ اگر زن و فرزندان و هستیمان را در جلوی دیدگانمان به اسارت و غارت برند؛ هرگز امان نامه کفر و شرک را امضا نمی کنیم.

  صحیفه امام, ج۲۱ ص۹۸

برگرفته از تفسیر نور ج۶ ص ۷۲