*دستاورد های انقلاب اسلامی در چهل سالگی*
پیشرفت های صنعت نفت پس از انقلاب
- تولید پنج فراورده اصلی پالایشگاه ها 4/ 2 برابر شد
پس از انقلاب تا پایان سال ۱۳۸۸ تولیدات پنج فراورده اصلی پالایشی، نسبت به قبل از انقلاب با رشدی بالغ بر 5/ 135 درصدی حدود 4/ 2برابر شده است. در این مدت مجموع تولید پنج فراورده اصلی (گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره) از 74/ 99میلیون لیتر در روز به بیش از ۲۳۵.۷۳ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.
- افزایش ذخایر هیدرو کربوری مایع و گاز طبیعی
ذخایر هیدروکربوری مایع تا قبل از انقلاب 94/ 145میلیارد بشکه بوده که بعد از انقلاب و تا سال 1390 به 8 / 154 میلیارد بشکه رسیده و ذخایر قابل استحصال گاز طبیعی از 75 / 12 تریلیون متر مکعب در ابتدای سال ۵۷ ، به بیش از ۳۳ تریلیون متر مکعب در سال ۱۳۹۰ رسیده که نشان‌دهنده برداشت صیانتی از میادین نفتی و سرمایه گذاری های جدید است. طی سه دهه اخیر 4 / 36میلیارد بشکه نفت خام و ۲۱۹۴ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی استخراج شده است.
- افزایش در تولید و فروش نفت، گاز، مایعات و میعانات گازی، تزریق گاز و حفاری
متوسط تولید گاز غنی از ۱۱۰ میلیارد متر مکعب به 9 / 551 میلیارد متر مکعب، میزان تولید مایعات و میعانات گازی و نفتی که از 3/ 31 هزار بشکه در روز به 2 / 448 هزار بشکه در روز، تزریق گاز به میادین نفتی که از 7 / 2میلیون متر مکعب در روز به 7 / 77 میلیون متر مکعب و عملکرد حفاری از متوسط ۱۱۷ هزار متر در سال قبل از انقلاب به 6 / 491 هزار متر تا سال 1390 رسیده است.
- افزایش 3 برابری تولید بنزین
تولید بنزین پالایشگاهی پس از انقلاب و تا پایان سال ۱۳۸۸ نسبت به قبل از انقلاب تا ۱۳۵۷ با رشدی بالغ بر 2 / 199 درصد تقریبا ۳ برابر شده و از 43/ 14 میلیون لیتر در روز به 18/ 43 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.
البته ناگفته نماند که پس از سال ۱۳۸۸ و با توجه به طرح تحول اقتصادی و همچنین سرمایه گذاری های جدید در واحدهای پالایشگاهی کشور، آمارهای تولید مربوط به بنزین و چهار فراورده اصلی دیگر به طور چشمگیری افزایش یافته است .
- افزایش تولید گاز مایع
تولید گاز مایع پس از انقلاب و تا پایان سال ۱۳۸۸، نسبت به قبل از انقلاب با رشدی بالغ بر ۱۴۳ درصد تقریبا 4 / 2 برابر شده و از 44 / 3 میلیون لیتر در روز به 36 / 8 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.
- افزایش تولید نفت سفید
تولید نفت سفید پس از انقلاب نسبت به قبل از آن با رشدی بالغ بر 1 / 39 درصد تقریبا 4 / 1 برابر شده و از 31 / 13میلیون لیتر در روز به 52 / 18 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.
- رشد 5/ 3 برابری تولید نفت گاز
تولید نفت گاز پس از انقلاب و تا پایان سال ۱۳۸۸ نسبت به ۶۷ سال قبل از انقلاب (۱۲۹۱ تا ۱۳۵۷) با رشدی بالغ بر 8 / 254درصد تقریبا 5 / 3 برابر شده و از ۲۵ میلیون لیتر در روز به 7 / 88 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.
- رشد 3 / 2 برابری خوراک پالایشگاه های کشور
مقایسه خوراک مورد مصرف در پالایشگاهی ایران شامل نفت خام و میعانات گازی پس از انقلاب و تا پایان سال ۱۳۸۸ نسبت به ۶۷ سال قبل از انقلاب (۱۲۹۱ تا ۱۳۵۷) با رشدی بالغ بر 6 / 128 درصد تقریبا 3 / 2 برابر شده و از ۷۴۷ هزار بشکه در روز به ۱۷۰۸ هزار بشکه در روز افزایش یافته است.
- رشد قابل ملاحظه شاخص های مهم بخش گاز و گاز رسانی
بررسی شاخص های مهم بخش گاز و گاز رسانی تا ۱۳۸۷ حاکی از افزایش مصارف داخلی گاز طبیعی( خانگی، تجاری، صنایع عمده و نیروگاهی) از 8/ 6 میلیون متر مکعب در روز به 4 / 362 میلیون متر مکعب در روز، افزایش ظرفیت پالایش و نم زدایی(تجمعی) از ۳۶ میلیون متر مکعب در روز به 5 / 497 میلیون متر مکعب در روز، افزایش مصرف گاز در نیروگاه ها از ۴ میلیون متر مکعب در روز به 1 / 117 میلیون متر مکعب در روز، افزایش احداث خطوط انتقال گاز طبیعی از ۲۹۰۰ کیلیومتر به ۳۰۱۵۳ کیلومتر، افزایش میزان انشعابات نصب شده از ۵۰ هزار انشعاب به ۷۰۰۱۸۱۵ انشعاب، افزایش جمعیت تحت پوشش گازرسانی از ۲۲۵ هزار نفر به ۵۵ میلیون و ۸۶ هزار نفر، افزایش خانوارهای تحت پوشش گاز طبیعی از ۵۱ هزار خانوار به ۱۴ میلیون و ۳۹۷ هزارو ۲۰۰ خانوار، افزایش تعداد شهرهای گاز رسانی شده از ۵ شهر به ۷۴۴ شهر و افزایش تعداد روستاهای گاز رسانی شده از ۱ روستا به ۷۳۶۴ روستا است که نشان دهنده حجم عظیم سرمایه گذاری ها در این بخش است.
- رشد قابل ملاحظه در بخش تولیدات پالایشگاهی
مقایسه شاخص های مهم بخش پتروشیمی تا ۱۳۸۷ و در طی سه پس از انقلاب میزان تولید محصولات پتروشیمی از یک میلیون و ۶۰۴ هزار تن در سال به ۳۰ میلیون و ۴۰ هزار تن در سال، مقدار فروش داخلی محصولات پتروشیمی از ۵۷۰ هزار تن در سال به ۷ میلیون و ۵۵۶ هزار تن در سال، ارزش فروش داخلی محصولات پتروشیمی از یک میلیارد و صد میلیون تومان به ۴۰ میلیارد و ۵۶ میلیون تومان، مقدار صادرات پتروشیمی از ۶۰۰ هزار تن به ۱۲ میلیون و ۲۶۸ هزار تن و ارزش صادرات محصولات پتروشیمی از ۴۶ میلیون دلار به ۷ میلیارد و ۸۵۵ میلیون دلار افزایش نشان می دهد.
- عبور از تحریم بنزین و خودکفایی
افزایش مصرف بنزین و جوابگو نبودن تولید داخلی سبب شد تحریم صادرات بنزین، به ابزاری برای تحمیل خواسته های غرب به ایران تبدیل شود که البته با کنترل مصرف و اجرای طرح‌های توسعه‌ای پالایشگاه های کشور با شکست روبه رو شد و امروز شاهد صفر شدن واردات بنزین هستیم.
اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و سپس اصلاح قیمت بنزین، عوامل موثر دیگری بودند که سبب شدند میانگین مصرف روزانه بنزین کشور از 6 / 73 میلیون لیتر در روز در سال ۱۳۸۶ به کمتر از ۶۰ میلیون لیتر در سال ۱۳۹۱ کاهش یابد. هم اکنون تولید بنزین موتور در کشور به بیش از ۶۰ تا 65 میلیون لیتر (به همراه افزاینده اکتان و اختلاط در انبار) در روز رسیده است و با در نظر گرفتن متوسط مصرف روزانه حدود ۶۰ میلیون لیتر در داخل می توان گفت که تولید در حال پیشی گرفتن از مصرف است که البته با بهره برداری از ۱۷ طرح پالایشگاهی که در دست اجراست، به مرور توان صادرات بنزین ایران افزایش خواهد یافت
