صفحه 186 قرآن کریم - تفسیر آیه 72 سوره انفال

 *عمل انقلابی در کنار اندیشه اسلامی*

سوره_انفال_آیه_۷۲

إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالَّذِینَ آوَوا وَّنَصَرُوا أُولَٰئِکَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ 

ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﻫﺠﺮﺕ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻭ ﺟﺎﻥ ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺟﻬﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﭘﻨﺎﻩ ﻭ ﺟﺎ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﻳﺎﺭﻱ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﺍﻳﻨﺎﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﺎﺭ ﻭ ﺩﻭﺳﺖ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻧﺪ.

تفسیر_و_توضیح 

 قرآن به ما می آموزد که "اندیشه اسلامی" باید دوشادوش "عمل انقلابی" باشد.

 در صدر اسلام, مسلمانان واقعی:

 یا برای تقویت اسلام دست از خانه و کاشانه شان می کشیدند  و مهاجرت می کردند:

 َهَاجَرُوا 

 یا مال و اموالشان را در اختیار مهاجران قرار می دادند و پناه دهنده مهاجران بودند:

  آوَوا وَّنَصَرُوا 

 یا جانهایشان را بر کف دست می گرفتند و در راه خدا پیکار می کردند:

 جَاهَدُوا بِأَنفُسِهِم

 یا با دارایی هایشان سپاه اسلام را یاری می کردند:

جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ

صفحه 185 قرآن کریم - تفسیر آیه 62 سوره انفال

سوره_انفال_آیه_۶۲

 وَإِن یُرِیدُوا أَن یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اللَّهُ هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِینَ

 ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻔﺮﻳﺒﻨﺪ، ﻳﻘﻴﻨﺎً ﺧﺪﺍ برای تو کافی است; ﺍﻭﺳﺖ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻳﺎﺭﻱ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ.

تفسیر_و_توضیح

 یکی از مهمترین مولفه های اندیشه سیاسی امام خمینی (ره), اعتقاد راسخ به مردم سالاری دینی است.

  قرآن به ما می آموزد که مردم, نقش اساسی در تقویت اسلام و پیشبرد اهداف آن دارند:

هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِینَ

 مردم سالاری دینی, نمود ها و مصادیق مختلفی دارد و انتخاباتها فقط یکی از نمودهای آن است.

 حضور مردم در صحنه های مختلف مبارزه با کفر و استکبار در اصل پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و فتنه ۸۸ و... از دیگر مصادیق مردم سالاری دینی است.

 یکی دیگر از مصادیق مردم سالاری دینی, حضور مردم در هیئات و دسته های عزاداری سید الشهدا (ع) است. و همین عزاداری ها بزرگترین نمودهای حمایت از اسلام جهاد و حماسه و اسلام سیاسی میباشد.

صفحه 184 قرآن کریم - تفسیر آیه 58 سوره انفال

 *اگر دشمن زیر قرارداد زد...*

سوره_انفال_آیه_۵۸

 وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوْمٍ خِیَانَةً فَانبِذْ إِلَیْهِمْ عَلَىٰ سَوَاءٍ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْخَائِنِینَ

 ﻭ ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻭ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﺷﻜﻨﻲ ﮔﺮﻭﻫﻲ [ﻛﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻢ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ]ﺑﻴﻢ ﺩﺍﺭﻱ، ﭘﺲ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺧﺒﺮ ﺩﻩ ﻛﻪ [ﭘﻴﻤﺎﻥ] ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻣﺴﺎﻭﻱ [ﻭ ﻃﺮﻓﻴﻨﻲ] ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ; ﺯﻳﺮﺍ ﺧﺪﺍ ﺧﺎﺋﻨﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﻭﺳﺖ ﻧﺪﺍﺭﺩ.

تفسیر_و_توضیح

اگر با کسی قرار دادی بستیم ولی او, به قرارداد وفا نکرد و زیر عهد و پیمان زد, ما باید چه بکنیم؟!

 هر عقل سالم و نفس سلیمی, حکم می کند که ما هم باید قرارداد را لغو کنیم و ماندن زیر این گونه قراردادی, ذلت و حماقت است.

قرآن کریم نه تنها این حکم قطعی عقل را تایید می کند بلکه یک پله بالاتر می رود و می فرمایند:

 اگر با کفار قراددادی بستید ولی ترسیدید که آنها خیانت کنند و عهد خود را بشکنند, قرارداد را لغو کنید:

 وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوْمٍ خِیَانَةً فَانبِذْ إِلَیْهِمْ عَلَىٰ سَوَاءٍ

صفحه 183 قرآن کریم - تفسیر آیه 46 سوره انفال

 *دو عامل پیروزی مومنان بر دشمنان*

سوره_انفال_آیه_۴۶

 وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ

 ﻭ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺵ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺑﺮﻳﺪ، ﻭ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺰﺍﻉ ﻭ ﺍﺧﺘﻠﺎﻑ ﻣﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺴﺖ ﻭ ﺑﺪ ﺩﻝ ﻣﻰﺷﻮﻳﺪ ﻭ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﺷﻮﻛﺘﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻰﺭﻭﺩ; ﻭ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻭﺭﺯﻳﺪ, ﺯﻳﺮﺍ ﺧﺪﺍ ﺑﺎ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﺎﻥ ﺍﺳﺖ.

تفسیر_و_توضیح

این آیه به دو مورد از عوامل پیروزی مومنان بر دشمنان اشاره می کند که اگر به آنها عمل نشود, شکست, قطعی خواهد بود:

1⃣ اطاعت از الله و اولیاء او

 وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ 

(قبلا گفتیم که علامه طباطبایی می فرمایند: اطاعت از خدا یعنی پیروی از احکام شرعی و اطاعت از رسول و پیروی از احکام حکومتی رهبران الهی)

2⃣ اتحاد و یکپارچگی

 وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ 

 نکته ای مهم پیرامون اتحاد:

 اتحاد باید حول محور ولی و رهبر الهی باشد, به همین خاطر در این آیه شریفه, "دستور به متحد بودن" بلافاصله پس از "دستور به اطاعت" آمده است:

 وَأَطِیعُوا ... وَلَا تَنَازَعُوا

تفسیرنور ج ۴ ص۳۳۵ و ۳۳۶

صفحه 181 قرآن کریم - تفسیر آیه 34 سوره انفال

سوره_انفال_آیه_۳۴

وَمَا لَهُمْ أَلَّا یُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُمْ یَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَا کَانُوا أَوْلِیَاءَهُ إِنْ أَوْلِیَاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَلَٰکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ

ﻭ ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻱ ﻣﺎﻧﻊ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﻋﺬﺍﺑﺸﺎﻥ ﻧﻜﻨﺪ، ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ [ﻣﺮﺩم ﻣﺆﻣﻦ ﺭﺍ] ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪﺍﻟﺤﺮﺍم [ﻭ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﺩﺭ ﺁﻥ]ﺑﺎﺯﻣﻰﺩﺍﺭﻧﺪ, ﺑﺎ ﺁﻧﻜﻪ ﻣﺘﻮﻟّﻴﺎﻥ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ; ﻣﺘﻮﻟّﻴﺎﻥِ [ﻭﺍﻗﻌﻲِ ] ﺍﻳﻦ [ﻣﻜﺎﻥ ﻣﻘﺪﺱ] ﻓﻘﻂ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎﺭﺍﻧﻨﺪ، ﻭﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﻧﻤﻰﺩﺍﻧﻨﺪ.

تفسیر_و_توضیح 

مسجدالحرام به دست منادی توحید و بزرگ بت شکن تاریخ بنا شده و مصداق بارز آیه شریفه "لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى" است.

این مسجد آن چنان عظمت دارد که خداوند از دو تن از پیامبران خود  عهد می گیرد که خادم این مسجد باشند:

 وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَن طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ

 از ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻭ ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ عهد گرفتیم که: ﺧﺎﻧﻪ ﺍم ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻃﻮﺍﻑ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺍﻋﺘﻜﺎﻑ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺭﻛﻮﻉ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭﺳﺠﺪﻩ ﮔﺬﺍﺭﺍﻥ [ﺍﺯ ﻫﺮ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ﻇﺎﻫﺮﻱ ﻭ ﺑﺎﻃﻨﻲ]ﭘﺎﻛﻴﺰﻩ ﻛﻨﻴﺪ.

 پس باید سرپرستی و اداره این مسجد والا مقام بر عهده برترین های امت و با تقوایان و استکبارستیزان باشد نه به دست هم پیمانان کفر و شرک و استکبار:

 إِنْ أَوْلِیَاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ

 ﻣﺘﻮﻟّﻴﺎﻥِ [ﻭﺍﻗﻌﻲِ] ﺍﻳﻦ [ﻣﻜﺎﻥ ﻣﻘﺪﺱ] ﻓﻘﻂ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎﺭﺍﻧﻨﺪ.

به همین دلیل, آل سعود ملعون, حق حکومت بر حرمین شریفین مکه و مدینه ندارند و مسلمانان جهان باید این مکانهای مقدس را از آنان پس بگیرند و خود متولی و اداره کننده آنها شوند.

تفسیرنور ج۴ ص ۳۱۷

صفحه 180 قرآن کریم - تفسیر آیه 29 سوره انفال

 *سه راه برای رهایی از فتنه ها*

سوره_انفال_آیه_۲۹

 یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَل لَّکُمْ فُرْقَانًا وَیُکَفِّرْ عَنکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ

ﺍﻱ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ! ﺍﮔﺮ [ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺍﻣﻮﺭﺗﺎﻥ] ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﭘﺮﻭﺍ ﻛﻨﻴﺪ، ﺑﺮﺍﻱ ﺷﻤﺎ [ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﻭ ﺑﺼﻴﺮﺗﻲ ﻭﻳﮋﻩ] ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺣﻖ ﺍﺯ ﺑﺎﻃﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰﺩﻫﺪ ﻭ ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﺤﻮ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻣﻰﺁﻣﺮﺯﺩ ﻭ ﺧﺪﺍ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻓﻀﻞ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﺳﺖ.

تفسیر_و_توضیح

خداوند متعال برای رهایی از فتنه ها و تشخیص راه حق از باطل, چند عامل بسیار مهم را به مومنان معرفی می کند:

1⃣ تقوا: چرا که تقوا کنترل کننده غرائز و حب و بغض های حیوانی است. و همین امور, مانع درک حقایق هستند.

 إِن تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَل لَّکُمْ فُرْقَانًا

2⃣ پیروی از انبیاء و اولیاء الهی

 نبی اکرم فرمودند: من تربیت یافته ی خدایم و علی تربیت یافته ی من.

پس انبیاء و اولیاء متصل به مخزن علم و قدرت الهی هستند. به همین دلیل پیروی از آنان مساوی است با الهی شدن و دوری از گمراهی.

3⃣ اتصال به کتاب الله:

 نبی اکرم فرمودند: هنگامی که فتنه ها همچون پاره های شب تار به شما هجوم آوردند, به قرآن روی آورید.

تفسیرنور ج۴ ص ۳۰۹

صفحه 178 قرآن کریم - تفسیر آیه 15 سوره انفال

*عقب نشینی ممنوع*

سوره_انفال_آیه_۱۵

 یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا لَقِیتُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا زَحْفًا فَلَا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ

ﺍﻱ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ! ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺷﻤﺎ ﻟﺸﻜﺮﻛﺸﻲ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﻰﺷﻮﻳﺪ، ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﺸﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ [ﻭ ﻧﮕﺮﻳﺰﻳﺪ.]

تفسیر_و_توضیح

امام خامنه ای در توضیح آیه فوق می فرمایند:

"در جبهه بندی میان حق و باطل, کسی حق ندارد از برابر دشمن بگریزد و پشت به میدان جنگ بکند. 

اسلام که اساسا و ماهیتا شکلی برای جبهه بندی حق و باطل است, به پیرو خود اجازه نمی دهد که وقتی در مقابل دشمن بنیادی, دشمن اساسی و اصیل یا فرد ضد انقلاب و واپس گرا قرار میگیرد, از میدان کارزار رو بگرداند."

 دو امام مجاهد ص ۴

صفحه 177 قرآن کریم - تفسیر آیه 1 سوره انفال

 سوره_انفال_آیه_۱

 یَسْأَلُونَکَ عَنِ الْأَنفَالِ قُلِ الْأَنفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَیْنِکُمْ وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ

 ﺍﺯ ﺗﻮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﻧﻔﺎﻝ [ﻳﻌﻨﻲ ﻏﻨﺎﻳﻢ ﺟﻨﮕﻲ ﻭ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻚ ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ] ﻣﻰﭘﺮﺳﻨﺪ، [ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻚ ﺁﻧﻬﺎ ﻛﻴﺴﺖ ﻭ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮﺩ؟] ﺑﮕﻮ : [ﻣﺎﻟﻜﻴّﺖِ ﺣﻘﻴﻘﻲِ]ﺍﻧﻔﺎﻝ ﻭﻳﮋﻩ ﺧﺪﺍ ﻭﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﺖ ، ﭘﺲ ﺍﮔﺮ ﻣﺆﻣﻦ ﻫﺴﺘﻴﺪ [ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻧﻔﺎﻝ] ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﭘﺮﻭﺍ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ [ﺍﺧﺘﻠﺎﻑ ﻭ ﻧﺰﺍﻉ] ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺻﻠﺎﺡ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺵ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻛﻨﻴﺪ.

تفسیر_و_توضیح

یکی از راهبرد های اساسی اهل بیت (ع) برای پیروزی بر طواغیت و رسیدن به حکومت اسلامی, برقراری رابطه عمیق تشکیلاتی و برقراری رابطه برادرانه و محبت آمیز بین شیعیان بود.

به همین خاطر اهل بیت(ع) سعی می کردند که هیچ کدورتی بین شیعیان به وجود نیاید.

 امام صادق به یکی از اصحابش(مفضل بن عمر) فرمود:

اگر میان دو نفر از طرفداران ما نزاعی پیش آمد, از مال من خرج کن و میان آنان آشتی بده.

 این دستور اهل بیت, منطبق بر این دستور قرآنی است که:

 وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَیْنِکُم

صفحه 176 قرآن کریم - تفسیر آیه 199 سوره اعراف

 *حرام است اگر ....*

سوره_عراف_آیه_۱۹۹

 خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ

 ﻋﻔﻮ ﻭ ﮔﺬﺷﺖ ﺭﺍ ﭘﻴﺸﻪ ﻛﻦ ﻭ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪﻩ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻧﺎﺩﺍﻧﺎﻥ ﺭﻭﻱ ﺑﮕﺮﺩﺍﻥ.

تفسیر_و_توضیح

 مومنان وظیفه دارند که خود را اصلاح و تادیب کنند.

 امیرالمومنین(ع) میفرمایند:

 ایها الناس تولوا من انفسکم تادیبها

 ای مردم! امر تربیت خود را به دست بگیرید

 و اعدلوا بها عن ضراوه عاداتها

 و نفس را از گستاخی پذیرفتن خوی های زشت و نکوهیده روگردان سازید.

ولی مومنان نباید به این حد محدود شوند بلکه وظیفه دارند در راه اصلاح دیگران بکوشند و خوبی ها را در جامعه ترویج کنند:

 وَأْمُرْ بِالْعُرْف

 ﻭ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪﻩ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﻩ

 مرحوم حاج آقا مجتبی تهرانی فرمودند:

"ما در اسلام بی تفاوتی در ابعاد معنوی نداریم. حرام است اگر بتوانی دست کسی را بگیری ولی رهایش کنی!"

 تفسیر نور ج۴ ص۲۵۵

 ادب الهی ج۲ ص ۴۳ و ۴۵

 ادب الهی ج۵ ص ۳۹

صفحه 173 قرآن کریم - تفسیر آیه 175 سوره اعراف

* سرگذشت عالم درباری دستگاه فرعون*

سوره_اعراف_آیه_۱۷۵

وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ الَّذِی آتَیْنَاهُ آیَاتِنَا فَانسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّیْطَانُ فَکَانَ مِنَ الْغَاوِینَ

ﻭ ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺁﻳﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻳﻢ ﻭ ﺍﻭ ﻋﻤﻠﺎً ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺟﺪﺍ ﺷﺪ، ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺨﻮﺍﻥ ; ﭘﺲ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻛﺮﺩ [ﺗﺎ ﺑﻪ ﺩﺍﻣﺶ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ] ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﺯ ﮔﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﺷﺪ.

تفسیر_و_توضیح 

 آیات ۱۷۵ و ۱۷۶ سرگذشت بلعم باعوراست.

 او یکی از علمای بنی اسرائیل بود که در ابتدا از  موسی(ع) و انقلاب او علیه فرعون حمایت می کرد.

 ولی زرق و برق دنیا او را فریب داد و به فرعون متمایل شد و تبدیل گشت به یکی از "علمای کثیف درباری".

 امام رضا (ع) می فرمایند:

 بلعم فرزند باعور, اسم اعظم الهی را می دانست و دعایش مستجاب می شد, ولی به دربار فرعون جذب شد و با آنکه در ابتدا, مبلغ موسی(ع) بود, ولی سرانجام علیه موسی و یاران او اقدام کرد و بد عاقبت شد.

 پ.ن: خداوند عالمانی که از اهداف انقلابی و الهی خود دست بکشند و متمایل به استکبار و فرعون زمانه شوند را "گمراه"  و "تکذیب کننده آیات الهی"معرفی و آنها را به "سگ" تشبیه می کند:

 فَکَانَ مِنَ الْغَاوِینَ

 ﺍﺯ ﮔﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﺷﺪ.

 فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ الْکَلْب إِن تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَث ذَّٰلِکَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا (اعراف ۱۷۶)

ﭘﺲ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﺶ ﭼﻮﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺳﮓ ﺍﺳﺖ. ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻫﺠﻮم ﺑﺮﻱ، ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺯ ﻛﺎم ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻣﻰﺁﻭﺭﺩ ﻭﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺣﺎﻝ ﺧﻮﺩﺵ ﻭﺍﮔﺬﺍﺭﻱ [ﺑﺎﺯ ﻫﻢ] ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺯ ﻛﺎم ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻣﻰﺁﻭﺭﺩ. ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻳﺎﺕ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻛﺮﺩﻧﺪ.

تفسیرنور ج۴ ص۲۲۴